در حقیقت بخشی از بحران ها و حوادث موجود در چهارشنبه سوری مربوط به افراط و تفریط ها می باشد و به نظر می رسد انتقال جوهره و روح آداب ملی به نسل جدید خیلی خوب عمل نکرده است و سیستم فرهنگی و خانوادگی به نسل جوان درباره اهداف و آداب و رسوم رویکردهای فرهنگی آموزش های لازم را نداده است و .....
هیجان ، یک موهبت الهی است که به عنوان یک مکانیزم (ساز و کارِ) تنش زُدا عمل می کند. الگوهای اصلی واکنش در انسان همواره توأم با هیجان است زیرا هیجان به زندگی انسان رنگ شادی و نشاط می دهد. هیجان به روح و روان آدمی نیرو و انرژی می بخشد. هیجان طلبی نه تنها نباید محدود و سرکوب شوند بلکه عوالم تحریک کننده و تشدید کننده آن برای تحکیم و تقویت شوق زیستن و نیروی پیشرفت باید بیشتر شوند.
هیجانها و لذت طلبی ها و ماجراجویی ها در قالب ارزش ها، هنجارها، باورها و اعتقادات سازنده دینی و معنوی باید جهت داده شوند.
آنچه اهمیتی بیش از سایر موضوعات دارد، هیجان های دوره جوانی و نوجوانی است. در دوره نوجوانی به علت گذار از دوران بلوغ، و رشد سریع جسمانی و عاطفی و عدم رشدِ قوه استدلال و تفکر، به موازات هیجان ها، کنترل عواطف، بسیار مشکل است و جوانان، در رویارویی با هیجان ها، بیشتر، راه افراط را در پیش می گیرند که بیشتر به سوی هیجان های از نوع شادی آفرین یا ماجراجویی است. جوان با آن عواطف طوفانی خود از یک سو و تنوع طلبی متناسب با سنّ خود از سوی دیگر، بیشتر به سوی ماجراجویی ها و سرگرمی های بی حدّ و حصر، تمایل پیدا می کند که همین مسئله می تواند سرآغاز بسیاری از مشکلات باشد ؛ چرا که یکی از ویژگی های هیجان، تضعیف قوه استدلال و تفکر است. حال، پرسش اساسی این است که در جامعه کنونی ما در برابر این گونه هیجانات چه واکنشی از خود نشان می دهند؟
یکی از هیجاناتی که در نوجوانان به اوج خود می رسد، هیجان ماجراجویی و خطرپذیری است که اگر به درستی با آن برخورد شود شهامت، شجاعت و پشتکار و ایثار و فداکاری از آن زاییده می شود و منشأ صلابت و استحکام شخصیت می شود و به عکس، اگر در برابر این هیجان روان زاد و درون زاد برخورد تنگ نظرانه صورت گیرد، این هیجان به شرارت، خرابکاری و آزار و ایذا اطرافیان تغییر جهت می دهد.
جوانان و نوجوانانی که در فعالیت ها و اقدامات اجتماعی و رزمی و ورزشی به استقبال کارهای خطرناک و حادثه آفرین می روند، در واقع در عمق خطر به دنبال جوهره تغییر و تحول اند. آنها در ذات این خطرها و ماجراجویی ها در پی اثبات اراده، پشتکار، مقاومت و خودیابی و خود رهبری هستند. آنان با این اقدام، مهارت حل مشکلات و شهامت رویارویی با دشواری ها و موانع پیشرفت خود را جستجو می کنند. ولی دسته ای دیگر از نوجوانان هستند که با اقدامات غیر منطقی و خرابکارانه موجبات آسیب خود و اطرافیان را مهیا می کنند که نمونه ای از این رفتارهای نامتعارف در چهارشنبه آخر سال رخ می دهد.
در چهارشنبه سوری آنچه که در نگاه اول دیده می شود یک رفتار هیجانی میان نوجوانان و جوانان است که نمی توان به وجود هیجان در بین آنان شک کرد اما این هیجان خواهی با نوعی احساس دلهره خواهی نیز همراه می گردد. متاسفانه در میان نوجوانان و جوانان، گروهی هستند که تمایل به کارهای ماجراجویانه در آنها زیاد است، این گروه، افراد هیجان طلبی هستند که اغلب توجهی به مثبت یا منفی بودن هیجانات ندارند و گاهی ترساندن دیگران برای آنها لذت بخش محسوب می شود، در این میان کسانی که تمایلات ضد اجتماعی بیشتری دارند بیشتر از بقیه تمایل به نقض چارچوب های اجتماعی داشته و احتمالا از آزار و ترس دیگران لذت می برند، که همین مساله باعث می گردد که چهارشنبه پایان سال برای برخی از افراد تبدیل به بعد از ظهری دلهره آور گردد.
البته هیچ کس منکر هیجان در انسان نیست ولی چگونگی نشان دادنش افتخار فرهنگی به حساب می آید . آموزش معنای واقعی این پدیده، نه تنها باعث یک احساس جمعی مفید میشود بلکه این احساس در یک فضای با معنی موجب همبستگی اقشار جامعه میگردد.
هیجان و شور و نشاط دوره نوجوانی هرچند با ظاهری تلخ و تخریبی و منفی جلــوه گر می شود؛ اما در صورت هدایت و والایش آنها می تواند سازنده و انرژی زا گردد.
ضمن اینکه همه انسانها نیازمند استراحت و کسب لذت هستند. سلامت روانی فرد با بازی و ورزش و حتی برز رفتارهای هیجانی تامین می شود. توضیح آن این است که فرد با پرداختن به این گونه امور به نحوی تخلیه هیجانی می شود و برخی از عواطف منفی، تضادها، تعارض های درونی یک شخصیت برون ریزی شده و بدین وسیله تنش های روانی از بین می روند و از به وجود آمدن یک شخصیت ضد اجتماعی جلوگیری به عمل می آید.
به طور قطع نقش خانواده ها در نحوه برون ریزی این هیجانات و هدایت درست آنها و در حقیقت پر کردن نحوه اوقات فراغت که بستر اصلی تخلیه هیجانات نوجوانی و جوانی است، بر هیچکس پوشیده نیست. خصوصا والدین و خانواده ها سهم بسزایی در این برنامه ریزی دارند. چون بسیاری از خانواده ها همواره از روشهای مفید و موثر برای اوقات فراغت و شیوه های صحیح تخلیه انرژی های هیجانی فرزندان خود استفاده نمی کنند و شاید توجه به این مهم هم نداشته باشند که این برنامه ریزی از وظایف اصلی آنهاست، لذا شاهد بروز رفتارهای نادرست و گاه نابهنجاری در روزهای پایانی سال مانند چهارشنبه سوری هستیم. در حقیقت بروز این ناهنجاری های رفتاری در چهارشنبه سوری هر سال نشان می دهد که تا به حال کسی به نوجوان و یا کودک دیروز ما یاد نداده که در روزهای جشن و سرور باید چه کند، چگونه شادی خود را نشان دهد و چگونه رفتار کند تا هم خود به کسب لذت برسد و هم شرایط ناراحتی اطرافیان را ایجاد نکند و اینجاست که باید انتظار چنین صحنه های دهشتناکی را داشته باشیم.
اگر والدین ما از یک طرف برنامه ریزی صحیحی برای تفریحات و اوقات فراغت فرزندان خود داشته باشند و آنها را به اندازه کافی راهنمایی کنند و از طرف دیگر اقتدار و توانایی لازم برای جلوگیری از رفتارهای نادرست و ناهنجار را داشته باشند، دیگر شاهد فجایع چهارشنبه آخر سال نخواهیم بود.
لذا به والدین توصیه می شود که:
همان طور که برای بچه ها اسباب بازی تهیه می کنند و شرایط بازی را فراهم می آورند، در کنار آن باید برای نوجوانان و جوانان نیز فضاهایی فراهم آورند تا به این طریق بتوانند هیجان هایشان را بروز دهند آیا ما می توانیم از فرزندمان بخواهیم به اسباب بازی علاقه نداشته باشد؟ به این ترتیب از یک نوجوان یا جوان هم نمی توانیم انتظار داشته باشیم رفتاری مانند میانسالان و سالمندان داشته باشد. بنابراین به طبیعت و اقتضای سن افراد باید محیط هایی برای آنها فراهم آوریم، نیازهای آنها را درک کنیم و به منظور ارضای نیازهای آنان اقدام کنیم.
لذا در روزهای پایانی سال فرزندان نوجوان و جوان خود را به میادین و مراکز ورزشی و تفریحی سالم که شهرداریها به خصوص شهرداری تهران به منظور برگزاری جشن های چهارشنبه آخر سال تاسیس کرده، هدایت کنید.
همچنین پیشنهاد دیگر ما به والدین این است که اگر فرزندشان اهل حضور فعال در جشن های چهارشنبه آخر سال است لذا کنترل کردن فرزندان در خانه و جلوگیری از حضور آنها شاید چندان راهکار منطقی نباشد. در حقیقت هیجان نوجوانان و جوانان را نباید کنترل کرد بلکه باید مدیریت کرد. در واقع وقتی هیجان را کنترل می کنیم ، محدودیت ایجاد می شود. وقتی هیجان محدود می شود به صورت رفتار ناسالم خود را نشان می دهد. هیجان نیاز به مدیریت دارد و نیاز به کنترل ندارد. مدیریت یعنی مسئولیت پذیری، یعنی افراد نسبت به هیجان هایی که تجربه می کنند مسئول هستند. لذا با این اوصاف والدین به خصوص پدران می توانند برای کمک به فرزند نوجوان و جوان شان در مدیریت هیجانات، با او حضور فعال در این دست جشنها داشته و در کنار وی باشند تا در صورت لزوم مانع از بروز رفتارهای غیر منطقی فرزندشان شوند.
واقعیت این است که جوانان ویژگی هایی دارند که ضروری است به آنها توجه کنیم. آنها هیجاناتی دارند که لازم است زمینه هایی را فراهم کنیم تا به طور طبیعی امکان تخلیه آن را داشته باشند.
در حقیقت بخشی از بحران ها و حوادث موجود در چهارشنبه سوری مربوط به افراط و تفریط ها می باشد و به نظر می رسد انتقال جوهره و روح آداب ملی به نسل جدید خیلی خوب عمل نکرده است و سیستم فرهنگی و خانوادگی به نسل جوان درباره اهداف و آداب و رسوم رویکردهای فرهنگی آموزش های لازم را نداده است و همین امر به انتقال اشتباه این سنن به نسل جدید منجر شده است. در حالیکه اگر خانواده در این زمینه نقشی فعال اتخاذ کند و با کسب اطلاعات کامل تر در زمینه این جشنهای ملی، به آگاه سازی فرزندان بپردازد و از طرف دیگر قبح و زشتی آزار رساندن به مردم و رعایت حال دیگران را جز آموزشهای تلویحی خود قرار دهد، به نظر شما آیا باز هم در مراسم های جشن چهارشنبه سوری، شاهد خشونت ها و تمایلات ضد اجتماعی و ناهنجاری ها خواهیم بود؟م:تبیان
